Πρόστιμο ρεκόρ ύψους 1,7 δισ. ευρώ σε τραπεζικά καρτέλ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Dec 5, 2013 | Anticompetitive agreements, Cartels

Το μεγαλύτερο πρόστιμο, ύψους 1,7 δισ. ευρώ, επέβαλε στις 4/12/2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε 8 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για τη συμμετοχή τους σε δύο καρτέλ που αφορούσαν τα διατραπεζικά επιτόκια. Το πρώτο καρτέλ αφορούσε τη χειραγώγηση των επιτοκίων αναφοράς Libor (διατραπεζικό επιτόκιο Λονδίνου) και Euribor (διατραπεζικό επιτόκιο ευρωζώνης). Το δεύτερο καρτέλ αφορούσε τη χειραγώγηση του επιτοκίου αναφοράς Tibor (διατραπεζικό επιτόκιο του γεν). 

Σημειώνεται ότι τα διατραπεζικά επιτόκια (Libor, Tibor και Euribor) χρησιμοποιούνται ως βάση για την τιμολόγηση ενός μεγάλου φάσματος στοιχείων ενεργητικού αξίας εκατοντάδων τρισ. ευρώ, από στεγαστικά δάνεια έως χρηματοπιστωτικά παράγωγα.

Ο στόχος των δύο  καρτέλ ήταν να συγκαλυφθεί το κόστος διατραπεζικού δανεισμού των προαναφερόμενων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.  

Συγκεκριμένα, τέσσερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, Barclays,  Deutche Bank, Société Générale και Royal Bank of Scotland(RBS), συμμετείχαν σε καρτέλ αναφορικά με  το επιτόκιο αναφοράς του ευρώ.

Έξι χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, UBS, RBS, Deutsche Bank, JP Morgan, Citigroup, RP Martin, συμμετείχαν σε ένα ή περισσότερα διμερή καρτέλ αναφορικά με το επιτόκιο αναφοράς του γεν.

Σημειώνεται ότι η σύμπραξη μεταξύ επιχειρήσεων απαγορεύεται από το άρθρο 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και το άρθρο 53 της Συμφωνίας για τον Ενιαίο Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ).

Το ύψος του προστίμου που επιβλήθηκε στα δύο καρτέλ έγινε με βάση τη διαδικασία διευθέτησης (settlement procedure). Τα εμπλεκόμενα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αναγνώρισαν τη συμμετοχή τους στα παράνομα καρτέλ και τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τη συμμετοχή τους σε αυτά. Γι’ αυτό το λόγο το ύψος του προστίμου που τους επιβλήθηκε μειώθηκε κατά 10%. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τραπεζικά ιδρύματα που συμφώνησαν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβαν την ευθύνη αποζημίωσης όσον έχουν υποστεί χρηματική βλάβη από την παράνομη συμπεριφορά και δράση τους, σε περίπτωση αστικής αγωγής αποζημίωσης.

Το πιο μεγάλο πρόστιμο, 725 εκ. ευρώ, επιβλήθηκε στη μεγαλύτερη τράπεζα της Γερμανίας, την Deutsche Bank, και ακολούθησε η γαλλική τράπεζα Societe Generale με πρόστιμο 445 εκ. και η βρετανική RBS με πρόστιμο 391 εκ. ευρώ. Μικρότερο πρόστιμο επιβλήθηκε στις αμερικανικές τράπεζες JP Morgan (80 εκ. ευρώ) και Citigroup (70 εκ. ευρώ) και σε μια βρετανική ανεξάρτητη χρηματιστηριακή εταιρεία, την RP Martin (247 χιλ. ευρώ).

Από τις τράπεζες που πρωταγωνίστησαν στα καρτέλ, η ελβετική UBS και η βρετανική Barclays, έτυχαν μείωσης προστίμου, ύψους 2,5 δις. ευρώ η πρώτη και 690 εκ. ευρώ η δεύτερη, λόγω ένταξης τους στο Πρόγραμμα Επιείκειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής .

Την εμπλοκή τους στο καρτέλ για τη χειραγώγηση του Euribor αρνήθηκαν η βρετανική τράπεζα HSBC, η γαλλική Credit Agricole, και η αμερικανική JP Morgan. Η διαδικασία εκδίκασης των εν λόγω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων θα συνεχιστεί με την κανονική διαδικασία, εφόσον αρνήθηκαν να ακολουθήσουν τη διαδικασία διευθέτησης. Τα πρόστιμο για τη συμμετοχή τους στο εν λόγω καρτέλ αναμένεται να αποφασιστεί σε ένα ή δύο χρόνια. Το ίδιο ισχύει και για την ICAP η οποία αρνήθηκε την εμπλοκή της στο καρτέλ αναφορικά με το επιτόκιο αναφοράς του γεν.

 

Οι αντιδράσεις των τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Ο Φίλιπ Χάμπτον, πρόεδρος της RBS, δήλωσε ότι τα ανώτατα στελέχη του πιστωτικού ιδρύματος του καταδικάζουν την συμπεριφορά όσων εκ του προσωπικού της επιδόθηκαν στην χειραγώγηση επιτοκίων διατραπεζικών χορηγήσεων. Σημείωσε ότι υπάρχουν σοβαρές παραλείψεις στα συστήματά και στις διαδικασίες ελέγχου, καθώς και για θέμα ακεραιότητας ενός πολύ μικρού αριθμού εκ των υπαλλήλων της τράπεζας.

Επισημαίνεται, σχετικά, ότι η RBS είχε καταβάλει συνολικά 391 εκ. στερλίνες στις αρχές των ΗΠΑ και της Βρετανίας για τον ρόλο που διαδραμάτισε στη χειραγώγηση του επιτοκίου διατραπεζικών χορηγήσεων Libor.

Επίσης, σε ανακοίνωσή τους οι δύο συνδιευθύνοντες σύμβουλοί της Deutsche Bank, Γιούργκεν Φίτσεν και Ανσού Τζάιν, σημείωσαν ότι η διευθέτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά ένα «σημαντικό βήμα», ώστε η τράπεζα να ξεπεράσει το ζήτημα αυτό. Επέρριψαν την ευθύνη για τη χειραγώγηση σε μεμονωμένα πρόσωπα τα οποία ανήκαν στο προσωπικό του πιστωτικού αυτού ιδρύματος στο παρελθόν, διαβεβαιώνοντας πως τέτοια φαινόμενα δεν θα επαναληφθούν. Σημειώνεται ότι η διοίκηση της Deutsche Bank ανακοίνωσε ότι έχει ήδη επενδύσει ένα δισ. ευρώ προκειμένου να βελτιώσει το μηχανισμό συμμόρφωσης της τράπεζας προς τις κανονιστικές ρυθμίσεις

Από την δική της πλευρά, η γαλλική τράπεζα η Societé Génerale ανέφερε ότι η χειραγώγηση των επιτοκίων, ήταν ουσιαστικά έργο ενός υπαλλήλου της, χωρίς οι προϊστάμενοί του και η διοίκηση της τράπεζας να έχουν ενημερωθεί για τις αδικοπραγίες. 

Οι δηλώσεις των αξιωματούχων των πιο πάνω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αναδεικνύουν το ρόλο και τη σπουδαιότητα των ενδοεπιχειρησιακών προγραμμάτων συμμόρφωσης με τους κανόνες του ανταγωνισμού.

O Χοακίν Αλμούνια, Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα ανταγωνισμού, δήλωσε ότι «Αυτό που σοκάρει όσον αφορά τα σκάνδαλα των επιτοκίων Libor και Euribor δεν είναι μόνο η χειραγώγηση των δεικτών αναφοράς, η οποία αντιμετωπίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο από τις εποπτικές χρηματοπιστωτικές Αρχές, αλλά επίσης η συνεννόηση μεταξύ τραπεζών που υποτίθεται ότι ανταγωνίζονται μεταξύ τους».

Πρόσθεσε επίσης ότι η απόφασή της Επιτροπής έχει διπλό στόχο: «να τιμωρήσει και να αποτρέψει την επανάληψη τέτοιων φαινομένων», αλλά διευκρίνισε ότι η επιβολή προστίμων δεν δίνει τέλος στην υπόθεση, καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη κι άλλες έρευνες για το ζήτημα της χειραγώγησης τόσο των επιτοκίων, όσο και άλλων δεικτών στις αγορές (δείκτη για τις αγορές συναλλάγματος και δείκτη για το ελβετικό φράγκο). 

Δείτε ολόκληρη τη δήλωση του Χοακίν Αλμούνια, εδώ.

 

Πίνακας 1: Ύψος προστίμου για συμμετοχή στο καρτέλ που αφορά το Euribor (Euro Interest Rate Derivatives – EIRD)

Συμμετέχοντες Διάρκεια συμμετοχής Μείωση λόγω ένταξης στο Πρόγραμμα Επιείκειας (%) Πρόστιμο (€)
Barclays 32 μήνες 100% 0[3]
Deutsche Bank 32 μήνες 30% 465 861 000
Société Générale 26 μήνες 5% 445 884 000
RBS 8 μήνες 50% 131 004 000

 

Πίνακας 2: Ύψος προστίμου για συμμετοχή στο καρτέλ που αφορά το Tibor (Yen Interest Rate Derivatives – YIRD)

Συμμετέχοντες Διάρκεια συμμετοχής ανά παράβαση Μείωση λόγω ένταξης στο Πρόγραμμα Επιείκειας (%) Πρόστιμο (€)
UBS

(5 παραβάσεις)

1 μήνα, 8 μήνες, 5 μήνες, 10 μήνες, 1 μήνα 100% για όλες τις παραβάσεις 0[1]
RBS

(3 παραβάσεις)

8 μήνες, 5 μήνες, 3 μήνες 25% για μία μόνο παράβαση 260 056 000
Deutsche Bank

(2 παραβάσεις)

10 μήνες, 2 μήνες 35%, 30% 259 499 000
JPMorgan

(1 παράβαση)

1 μήνα   79 897 000
Citigroup

(3 παραβάσεις)

1 μήνα, 2 μήνες, 3 μήνες 35%, 100%, 40% 70 020 000[2]
RP Martin

(1 παράβαση)

1 μήνα 25% 247 000

 

[1] Η UBS έλαβε μείωση προστίμου λόγω της αποκάλυψης πληροφοριών σε σχέση με την ύπαρξη του καρτέλ. Απέφυγε πρόστιμο γύρω στα €2.5 εκ. για τη συμμετοχή της σε πέντε (από τις επτά) παραβάσεις.

[2] Η Citigroup έλαβε μείωση προστίμου για μία από τις παραβάσεις. Απέφυγε πρόστιμο γύρω στα €55 εκ..

[3] Η Barclays έλαβε πλήρη αμνηστία για αποκάλυψη πληροφοριών σε σχέση με την ύπαρξη του καρτέλ. Απέφυγε πρόστιμο γύρω στα €690 εκ. για τη συμμετοχή της στην παράβαση.

Subscribe to our Newsletter