Ερωτήσεις και Απαντήσεις αναφορικά με τον έλεγχο συγκεντρώσεων επιχειρήσεων στην Κύπρο

1. Ποια νομοθεσία εφαρμόζεται για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων επιχειρήσεων στην Κύπρο και ποια Αρχή είναι υπεύθυνη για την επιβολή της;

Ο έλεγχος των συγκεντρώσεων μεταξύ επιχειρήσεων στην Κύπρο ρυθμίζεται με τον περί Ελέγχου των Συγκεντρώσεων Επιχειρήσεων Νόμο του 2014, Νόμος 83(Ι)/2014, (στο εξής ο «Νόμος»). Η Αρχή που είναι υπεύθυνη για την εφαρμογή του Νόμου είναι η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού (στο εξής η «Επιτροπή»). Η Επιτροπή συστάθηκε το 1990 με τη θέσπιση του περί της Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμου του 2007 (Νόμος 207/89), ο οποίος αντικαταστάθηκε με τον περί της Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμο του 2008 (Νόμος 13(Ι)/2008).

2. Ποια η έννοια της συγκέντρωσης επιχειρήσεων;

Η έννοια της συγκέντρωσης επιχειρήσεων αφορά στην ύπαρξη μόνιμης μεταβολής του ελέγχου, η οποία προκύπτει είτε από τη συγχώνευση δύο ή περισσότερων ανεξάρτητων επιχειρήσεων ή τμημάτων επιχειρήσεων, είτε από την απόκτηση από πρόσωπα που ελέγχουν ήδη μία τουλάχιστον επιχείρηση του ελέγχου άλλων επιχειρήσεων. Τέλος, συγκέντρωση επιχειρήσεων δύναται να προκύψει και μέσω της δημιουργίας κοινής επιχείρησης, ήτοι κοινοπραξίας, η οποία εκπληρώνει μόνιμα όλες τις λειτουργίες μιας αυτόνομης οικονομικής οντότητας.

3. Ποιες περιπτώσεις συγκεντρώσεων επιχειρήσεων εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Νόμου και ποιος είναι ο ορισμός του «ελέγχου»;

Στο πεδίο εφαρμογής του Νόμου εμπίπτουν όλες οι συγκεντρώσεις μείζονος σημασίας (Βλ. Ερώτηση 3 πιο κάτω). «Έλεγχος» κατά την έννοια του Νόμου σημαίνει τον έλεγχο που απορρέει από δικαιώματα, συμβάσεις ή άλλα μέσα, τα οποία, είτε μεμονωμένα είτε από κοινού με άλλα, λαμβανομένων υπόψη και των σχετικών πραγματικών ή νομικών περιστάσεων, παρέχουν τη δυνατότητα καθοριστικού επηρεασμού της δραστηριότητας μιας επιχείρησης, ιδίως από:

• δικαιώματα κυριότητας ή επικαρπίας επί του συνόλου ή μέρους των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, ή
• δικαιώματα ή συμβάσεις που παρέχουν δυνατότητα καθοριστικού επηρεασμού της σύνθεσης, των συσκέψεων ή των αποφάσεων των οργάνων μιας επιχείρησης.

4. Ποια κατώτατα όρια κύκλου εργασιών πρέπει να ικανοποιούνται για να χαρακτηριστεί μία πράξη συγκέντρωσης επιχειρήσεων ως μείζονος σημασίας;

Μία πράξη συγκέντρωσης επιχειρήσεων είναι μείζονος σημασίας όταν:

• ο συνολικός κύκλος εργασιών που πραγματοποιούν δύο τουλάχιστον από τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις υπερβαίνει, αναφορικά με καθεμιά από αυτές, τα 3.500.000 ευρώˑ και
•  τουλάχιστον δύο από τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις πραγματοποιούν κύκλο εργασιών εντός της Κυπριακής Δημοκρατίαςˑ και
• τουλάχιστον 3.500.000 ευρώ από τον συνδυασμένο κύκλο εργασιών όλων μαζί των συμμετεχουσών επιχειρήσεων πραγματοποιείται εντός της Δημοκρατίας.

5. Είναι δυνατόν μια συγκέντρωση που δεν ικανοποιεί τα παραπάνω κατώτατα όρια κύκλου εργασιών να χαρακτηριστεί ως μείζονος σημασίας και να υποβληθεί σε έλεγχο από την Επιτροπή;

Ναι, ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού δύναται, έστω και αν σχετικά με συγκεκριμένη συγκέντρωση επιχειρήσεων δεν πληρούνται τα κατώτατα όρια κύκλου εργασιών, να κηρύξει με Διάταγμα ότι η συγκεκριμένη συγκέντρωση είναι μείζονος σημασίας και επομένως θα πρέπει να υποβληθεί σε έλεγχο από την Επιτροπή.

6. Εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Νόμου οι κοινοπραξίες;

Ναι, οι κοινοπραξίες, δηλαδή δύο ή περισσότερες επιχειρήσεις των οποίων οι εμπορικές δραστηριότητες τελούν υπό κοινό έλεγχο, οι οποίες μόνιμα εκπληρώνουν όλες τις λειτουργίες μιας αυτόνομης οικονομικής οντότητας, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Νόμου.

7. Εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Νόμου οι συγκεντρώσεις μεταξύ αλλοδαπών επιχειρήσεων;

Ναι, εφόσον τουλάχιστον δύο συμμετέχουσες επιχειρήσεις πραγματοποιούν κύκλο εργασιών εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας και πληρούνται τα σχετικά κατώτατα όρια κύκλου εργασιών που ορίζει ο Νόμος.

8. Εφαρμόζονται ειδικοί κανονισμοί για τις περιπτώσεις δημοσίων προσφορών εξαγοράς; 

Όχι, δεν εφαρμόζονται ειδικοί κανονισμοί.

9. Είναι υποχρεωτική η κοινοποίηση μίας συγκέντρωσης στην Επιτροπή όταν ικανοποιούνται τα προαναφερόμενα κατώτατα όρια μεριδίων αγοράς; Αν ναι, υπάρχουν εξαιρέσεις;

Ναι, η κοινοποίηση των συγκεντρώσεων μείζονος σημασίας είναι υποχρεωτική. Παρόλα αυτά, υπάρχουν εξαιρέσεις. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Νόμο, δεν πραγματοποιείται συγκέντρωση επιχειρήσεων όταν:

• πιστωτικοί ή άλλοι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί ή ασφαλιστικές εταιρείες, των οποίων οι συνήθεις δραστηριότητες περιλαμβάνουν την εμπορία και τη διαπραγμάτευση τίτλων για ίδιο λογαριασμό ή για λογαριασμό τρίτων, κατέχουν προσωρινά συμμετοχές, τις οποίες απέκτησαν σε μια επιχείρηση με σκοπό την περαιτέρω διάθεση τους, εφόσον i) δεν ασκούν τα δικαιώματα ψήφου που παρέχουν αυτές οι συμμετοχές με σκοπό να καθορίσουν τη συμπεριφορά της επιχείρησης αυτής σε θέματα ανταγωνισμού ή ii) ασκούν τα εν λόγω δικαιώματα ψήφου με μοναδικό σκοπό την προετοιμασία της διάθεσης του συνόλου ή μέρους της επιχείρησης αυτής ή των περιουσιακών στοιχείων της ή τη διάθεση των συμμετοχών αυτών, η δε διάθεση αυτή πραγματοποιείται εντός ενός έτους από την ημερομηνία απόκτησηςˑ
• τον έλεγχο ασκεί πρόσωπο εντεταλμένο δυνάμει της νομοθεσίας σχετικά με εκκαθάριση, πτώχευση ή άλλη ανάλογη διαδικασίαˑ
• την απόκτηση ελέγχου πραγματοποιούν εταιρείες χαρτοφυλακίου, υπό τον όρο ότι τα δικαιώματα ψήφου από τις κατεχόμενες συμμετοχές ασκούνται, ιδίως όσον αφορά στο διορισμό των οργάνων της διοίκησης και της εποπτείας των επιχειρήσεων, στις οποίες κατέχουν συμμετοχές, μόνο για τη διασφάλιση της ακέραιης αξίας των επενδύσεων αυτών και όχι για τον άμεσο ή έμμεσο καθορισμό της ανταγωνιστικής συμπεριφοράς των επιχειρήσεων αυτώνˑ  
• περιουσία μεταβιβάζεται αιτία θανάτου δια διαθήκης ή εξ αδιαθέτου.

10. Ποιος είναι υπεύθυνος για την κοινοποίηση μιας πράξης συγκέντρωσης; Υπάρχει κόστος;

Οι υποκείμενες σε κοινοποίηση πράξεις συγκέντρωσης, που συνίστανται σε συγχώνευση ή σε απόκτηση από κοινού του ελέγχου, οφείλουν να κοινοποιούνται από κοινού ή κεχωρισμένα από τους συμμετέχοντες στις πράξεις αυτές. Στις λοιπές περιπτώσεις την υποχρέωση κοινοποίησης υπέχει ο αποκτών τον έλεγχο.

11. Υπάρχει τέλος για την κοινοποίηση συγκεντρώσεων επιχειρήσεων ενώπιον της Επιτροπής;

Το τέλος κοινοποίησης της συγκέντρωσης ανέρχεται στα 1,000 ευρώ. Η διαδικασία πλήρους διερεύνησης υπόκειται σε καταβολή τέλους 6.000 ευρώ.

12. Δημοσιεύεται η κοινοποίηση;

Όταν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι μια κοινοποιηθείσα πράξη συγκέντρωσης εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Νόμου, δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας το γεγονός της κοινοποίησης, μνημονεύοντας τα ονόματα των συμμετεχόντων, τη φύση της πράξης συγκέντρωσης και τους οικονομικούς τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται. Στη δημοσίευση της Επιτροπής λαμβάνεται κατά το δυνατόν υπόψη το έννομο συμφέρον των επηρεαζόμενων επιχειρήσεων για προστασία του επιχειρηματικού τους απορρήτου.

13. Ποια είναι η προθεσμία για την κοινοποίηση της συγκέντρωσης;

Οι πράξεις συγκέντρωσης μείζονος σημασίας πρέπει να κοινοποιούνται γραπτώς στην Υπηρεσία πριν την πραγματοποίησή τους και μετά τη σύναψη συμφωνίας ή τη δημοσίευση της δημόσιας προσφοράς εξαγοράς ή την απόκτηση ελέγχουσας συμμετοχής.

Η κοινοποίηση μπορεί επίσης να λαμβάνει χώρα όπου οι συμμετέχουσες επιχειρήσεις αποδεικνύουν στην Υπηρεσία την ύπαρξη καλόπιστης προθέσεως για σύναψη συμφωνίας ή σε περίπτωση δημόσιας πρότασης εξαγοράς.

14. Επιτρέπεται η ολοκλήρωση της πράξης συγκέντρωσης πριν δοθεί η έγκριση από την Επιτροπή; Αν όχι, προβλέπονται ποινές;

Μία πράξη συγκέντρωσης που εμπίπτει στις πρόνοιες του Νόμου δεν τίθεται σε εφαρμογή μέχρις ότου:

• Ο υπόχρεος σε κοινοποίηση της συγκέντρωσης λάβει σχετική ειδοποίηση έγκρισης από την Υπηρεσία:
• ότι η συγκέντρωση μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή, ως αποτέλεσμα απόφασης της Επιτροπής έπειτα από έκθεση της Υπηρεσίαςˑ ή
• ότι η συγκεκριμένη συγκέντρωση είναι συμβατή με τις απαιτήσεις της λειτουργίας του ανταγωνισμού στην αγορά υπό την επιφύλαξη τυχόν συγκεκριμένων όρων και σχετικών δεσμεύσεων που αναλαμβάνονται από τους συμμετέχοντες στη συγκέντρωση για την τήρηση των όρων αυτών, ως αποτέλεσμα απόφασης της Επιτροπήςˑ ή
• ότι η συγκεκριμένη συγκέντρωση θα εγκριθεί και υπό ποιους όρους, ως αποτέλεσμα Διατάγματος του Υπουργικού Συμβουλίουˑ είτε
• Οι προθεσμίες που προβλέπονται στον Νόμο σχετικά με την προθεσμία ειδοποίησης και την παράταση χρόνου για προκαταρκτική εξέταση λήξουν, χωρίς η ειδοποίηση να διαβιβασθεί από την Υπηρεσία στον αποστολέα της κοινοποίησης, ή εάν οι προθεσμίες που προβλέπει ο Νόμος σχετικά με τη γνωστοποίηση απόφασης της Επιτροπής δεν τηρηθούν και η συγκέντρωση κηρυχθεί συμβατή με τις απαιτήσεις της λειτουργίας του ανταγωνισμού στην αγορά.

Σε περίπτωση που συγκέντρωση τίθεται μερικώς ή ολικώς σε εφαρμογή, κατά παράβαση του Νόμου, προβλέπεται διοικητικό πρόστιμο μέχρι 10% του συνολικού κύκλου εργασιών των συμμετεχουσών επιχειρήσεων κατά το αμέσως προηγούμενο της συγκέντρωσης οικονομικό έτος, και επιπρόσθετα διοικητικό πρόστιμο μέχρι 8.500 ευρώ για κάθε μέρα που συνεχίζεται η παράβαση.

15. Μπορεί η Επιτροπή να χορηγήσει προσωρινή έγκριση μίας συγκέντρωσης; Αν ναι σε ποιες περιπτώσεις;

Ναι. Σύμφωνα με τον Νόμο στις περιπτώσεις που η Επιτροπή αποφασίσει την έναρξη διαδικασίας πλήρους διερεύνησης μιας συγκέντρωσης και νοουμένου ότι γίνουν αιτιολογημένες παραστάσεις προς την Επιτροπή από έναν ή περισσότερους από τους συμμετέχοντες στη συγκέντρωση ή από άλλα πρόσωπα ότι οι υποβάλλοντες τις παραστάσεις ενδέχεται να υποστούν σοβαρές ζημιές από περαιτέρω καθυστέρηση στην υλοποίηση της συγκέντρωσης, η Επιτροπή, μπορεί να εγκρίνει μέρος ή το σύνολο της συγκέντρωσης προσωρινά είτε με όρους είτε χωρίς όρους. Η προσωρινή έγκριση συγκέντρωσης δεν επηρεάζει την απόφαση της Επιτροπής που λαμβάνεται μεταγενέστερα με την ολοκλήρωση της διαδικασίας πλήρους διερεύνησης.

16. Ποιες πληροφορίες πρέπει να περιέχουν οι κοινοποιήσεις συγκεντρώσεων;

Οι κοινοποιήσεις πρέπει να περιέχουν τις πληροφορίες που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του Νόμου. Η κοινοποίηση υποβάλλεται σε μια από τις επίσημες γλώσσες της Δημοκρατίας (ελληνική, τουρκική) ή στην αγγλική γλώσσα.

Συγκεκριμένα, η συμπληρωμένη κοινοποίηση πρέπει να συνοδεύεται από τα ακόλουθα έγγραφα:

• αντίγραφα όλων των τελικών ή πιο πρόσφατων εγγράφων που προκάλεσαν τη συγκέντρωση, είτε κατόπιν συμφωνίας είτε κατόπιν δημόσιας προσφοράςˑ
• στην περίπτωση δημόσιας προσφοράς, αντίγραφο του εγγράφου προσφοράςˑ
• αντίγραφα των πιο πρόσφατων ετήσιων εκθέσεων και εξελεγμένων οικονομικών καταστάσεων όλων των συμμετεχουσών στη συγκέντρωσηˑ
• αντίγραφα εκθέσεων ή αναλύσεων που έχουν ετοιμαστεί για τους σκοπούς της συγκέντρωσηςˑ
• κατάλογο και σύντομη περιγραφή του περιεχομένου όλων των άλλων αναλύσεων, εκθέσεων, μελετών και επισκοπήσεων οι οποίες ετοιμάστηκαν για το σκοπό εκτίμησης ή ανάλυσης της προτεινόμενης συγκέντρωσης αναφορικά με τις συνθήκες ανταγωνισμού, τους ανταγωνιστές (πραγματικούς και δυνητικούς) και τις συνθήκες αγοράς.

Συνοπτικά, στην κοινοποίηση πρέπει να περιέχονται οι εξής πληροφορίες:

• η επωνυμία και διεύθυνση της επιχείρησηςˑ
• η φύση της εμπορικής δραστηριότητας με την οποία ασχολείται η επιχείρησηˑ
• το όνομα, η διεύθυνση, ο αριθμός τηλεφώνου και ο αριθμός τηλεομοιότυπου (τέλεφαξ) του προσώπου με το οποίο οποιοσδήποτε μπορεί να επικοινωνήσει με την επιχείρηση αυτή και τη θέση που κατέχει το εν λόγω πρόσωπο σε αυτήˑ
• συνοπτική περιγραφή της φύσης και έκτασης της συγκέντρωσηςˑ
• περιγραφή των οικονομικών και διαρθρωτικών λεπτομερειών της συγκέντρωσηςˑ
• παροχή λεπτομερειών για κάθε επιχείρηση αναφορικά με τον κύκλο εργασιών στη Δημοκρατία και παγκόσμιαˑ
• παροχή λεπτομερειών για κάθε συμμετέχοντα στη συγκέντρωση αναφορικά με τα κέρδη πριν από την αφαίρεση φόρων και τον αριθμό των ατόμων που απασχολούνται στη Δημοκρατία και εκτός αυτήςˑ
•  λεπτομέρειες για τις σχέσεις ιδιοκτησίας και ελέγχουˑ
• λεπτομέρειες για προσωπικούς και οικονομικούς δεσμούςˑ
• περιγραφή και ανάλυση των σχετικών αγορώνˑ
• περιγραφή και ανάλυση των επηρεαζόμενων αγορώνˑ
• επισήμανση εμπιστευτικών πληροφοριών.

17. Υπάρχει διαδικασία απλοποιημένης και ταχείας κοινοποίησης μιας πράξης συγκέντρωσης;

Όχι, δεν υπάρχει εναλλακτικός τρόπος κοινοποίησης μιας πράξης συγκέντρωσης.

18. Ποιες είναι οι φάσεις εξέτασης μιας πράξης συγκέντρωσης από την Επιτροπή;

Όταν διαπιστωθεί ότι η κοινοποίηση συνάδει πλήρως με τις απαιτήσεις του Παραρτήματος ΙΙΙ του Νόμου, η Υπηρεσία της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού διεξάγει προκαταρκτική αξιολόγηση και ετοιμάζει γραπτή έκθεση προς την Επιτροπή αναφορικά με τη συμβατότητα της συγκέντρωσης με τις απαιτήσεις της ανταγωνιστικής αγοράς. Έχοντας υπόψη τη γραπτή έκθεση της Υπηρεσίας, η Επιτροπή εξετάζει την κοινοποίηση μόλις τη λάβει και εκδίδει την απόφασή της. Η Υπηρεσία, εντός 1 μηνός από την ημερομηνία παραλαβής της κοινοποίησης ή ανάλογα με την περίπτωση από την ημερομηνία κατά την οποία παρέλαβε τις πρόσθετες πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την επίτευξη συμμόρφωσης της κοινοποίησης με τις απαιτήσεις του Παραρτήματος ΙΙΙ του Νόμου, ενημερώνει τον αποστολέα της κοινοποίησης σχετικά με την απόφαση της Επιτροπής (ότι η συγκέντρωση μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή ή ότι τυγχάνει πλήρους διερεύνησης). Όταν η Υπηρεσία, λόγω του εξαιρετικού όγκου ή των περίπλοκων πληροφοριών που διαβιβάζονται με τη σχετική κοινοποίηση, διαπιστώσει ότι η παραπάνω προθεσμία δεν μπορεί να τηρηθεί, έχει υποχρέωση χωρίς καθυστέρηση και εν πάση περιπτώσει, το αργότερο εντός 7 ημερών πριν από τη λήξη της προθεσμίας, κατόπιν συνεννόησης με τον Πρόεδρο της Επιτροπής, να πληροφορήσει σχετικά τον αποστολέα της κοινοποίησης ότι η εν λόγω προθεσμία παρατείνεται κατά 14 ημέρες.

Όταν η Επιτροπή εκδώσει απόφαση για έναρξη διαδικασίας πλήρους διερεύνησης δίδει οδηγίες στην Υπηρεσία προκειμένου αυτή:

• να εξασφαλίσει από τον αποστολέα της κοινοποίησης ή από άλλους συμμετέχοντες στη συγκέντρωση ή από άλλα τρίτα πρόσωπα όσες πρόσθετες πληροφορίες κρίνει αναγκαίες για συμπλήρωση της έρευναςˑ
• να παρέχει έπειτα από αίτηση προσώπων που αποδεικνύουν εύλογο συμφέρον αλλά δε συμμετέχουν στη συγκέντρωση, κατάλληλη ευκαιρία για να υποβάλουν τις απόψεις τους σχετικά με τη συγκέντρωση κατά τρόπο και σε χρόνο ώστε να μην παραβιάζονται οι προθεσμίες.

Με την ολοκλήρωση των ενεργειών της, η Υπηρεσία ετοιμάζει έκθεση ευρημάτων προς την Επιτροπή το αργότερο εντός 3 μηνών από την ημερομηνία παραλαβής της κοινοποίησης από την Υπηρεσία ή ανάλογα με την περίπτωση, από την ημερομηνία κατά την οποία η Υπηρεσία παρέλαβε τις πρόσθετες πληροφορίες που είναι αναγκαίες για επίτευξη συμμόρφωσης της κοινοποίησης με τις απαιτήσεις του Παραρτήματος ΙΙΙ του Νόμου. Η απόφαση της Επιτροπής μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της πλήρους διερεύνησης διαβιβάζεται στον αποστολέα της κοινοποίησης εντός 4 μηνών από την ημερομηνία παραλαβής της κοινοποίησης από την Υπηρεσία ή ανάλογα με την περίπτωση από την ημερομηνία κατά την οποία η Υπηρεσία παρέλαβε τις πρόσθετες πληροφορίες που είναι αναγκαίες για επίτευξη συμμόρφωσης της κοινοποίησης με τις απαιτήσεις του Παραρτήματος ΙΙΙ του Νόμου.

19. Ποια τα χρονοδιαγράμματα έκδοσης της απόφασης της Επιτροπής σε σχέση με μια κοινοποιηθείσα συγκέντρωση;

Η Επιτροπή θα πρέπει να κοινοποιήσει την απόφασή της στον αποστολέα της κοινοποίησης μιας συγκέντρωση εντός 1 μήνα από την κοινοποίησή της. Στην περίπτωση που η συγκέντρωση οδηγηθεί στη φάση πλήρους διερεύνησης, η Επιτροπή θα πρέπει να κοινοποιήσει την απόφασή το αργότερο εντός 4 μηνών από την κοινοποίησή της. Επισημαίνεται ότι οι προθεσμίες για την κοινοποίηση της απόφασης της Επιτροπής ξεκινούν εφόσον η κοινοποίηση συνάδει με το Παράρτημα ΙΙΙ του Νόμου και εφόσον έχει καταβληθεί το προβλεπόμενο τέλος.

Οι πιο πάνω προθεσμίες μπορεί να παραταθούν μέχρι 14 ημέρες κατόπιν προειδοποίησης του αποστολέα της κοινοποίησης το αργότερο εντός 7 ημερών πριν τη λήξη των εν λόγω προθεσμιών. Παράταση μπορεί να υπάρξει στην περίπτωση που η Υπηρεσία της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού διαπιστώσει ότι οι κανονικές προθεσμίες δεν μπορεί να τηρηθούν λόγω του εξαιρετικού όγκου ή των περίπλοκων πληροφοριών που διαβιβάζονται με τη σχετική κοινοποίηση.

20. Ποια κριτήρια χρησιμοποιεί η Επιτροπή για να κηρύξει μια πράξη συγκέντρωσης ως συμβατή με τις απαιτήσεις της ανταγωνιστικής αγοράς;

Συγκέντρωση η οποία δεν ενδέχεται να παρακωλύσει σημαντικά τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό στη Δημοκρατία ή σε σημαντικό τμήμα αυτής, ιδίως ως αποτέλεσμα της δημιουργίας ή της ενίσχυσης δεσπόζουσας θέσης, κηρύσσεται συμβατή με τη λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά.

Η Επιτροπή κηρύσσει μία συγκέντρωση ως συμβατή με τη λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά, αφού λάβει υπόψη:

• τη δομή των επηρεαζόμενων αγορών ή και άλλων αγορών στις οποίες ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις η συγκέντρωσηˑ
• τη θέση στην αγορά των συμμετεχουσών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων που συνδέονται με αυτέςˑ
• την οικονομική δύναμη όλων των επιχειρήσεωνˑ
• τις εναλλακτικές πηγές προμήθειας των προϊόντων και των υπηρεσιών που είναι αντικείμενο εμπορίου στις επηρεαζόμενες αγορές και των υποκατάστατων τουςˑ
• τις τάσεις της προσφοράς και της ζήτησης για όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίεςˑ
• οποιουσδήποτε φραγμούς εισόδου στις επηρεαζόμενες αγορέςˑ
• τα συμφέροντα των ενδιάμεσων και τελικών καταναλωτών των προϊόντων και των υπηρεσιώνˑ
• τη συμβολή στην τεχνική και οικονομική πρόοδο.

21. Κατά τη διαδικασία εξέτασης μιας πράξης συγκέντρωσης έχουν λόγο οι καταναλωτές και οι ανταγωνιστές; Αν ναι, ποια είναι τα δικαιώματά τους;

Σε περίπτωση συγκέντρωσης για την οποία διεξάγεται πλήρης διερεύνηση, η Υπηρεσία της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού δύναται να παρέχει έπειτα από αίτηση προσώπων που αποδεικνύουν εύλογο συμφέρον αλλά δε συμμετέχουν στη συγκέντρωση, κατάλληλη ευκαιρία να υποβάλουν απόψεις σχετικά με τη συγκέντρωση κατά τρόπο και σε χρόνο ώστε να μην παραβιάζονται οι προθεσμίες που ορίζει ο Νόμος για την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

22. Όταν η Επιτροπή εξετάζει μία πράξη συγκέντρωσης, λαμβάνει υπόψη της θέματα που δεν έχουν σχέση με τον ανταγωνισμό;

Όχι, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη της μόνον θέματα που έχουν σχέση με τον ανταγωνισμό όταν εξετάζει αν μια πράξη συγκέντρωσης είναι συμβατή με τη λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά. Εντούτοις, ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού δύναται πριν από την απόφαση της Επιτροπής, να κηρύξει με αιτιολογημένο Διάταγμά του ότι κοινοποιηθείσα συγκέντρωση θεωρείται μείζονος δημόσιου συμφέροντος σχετικά με τα αποτελέσματα που δυνατό να έχει στη δημόσια ασφάλεια, στην πολυφωνία των μέσω μαζικής ενημέρωσης και στους κανόνες χρηστής διαχείρισης.

23. Μπορεί η Επιτροπή να ανακαλέσει ή να τροποποιήσει απόφασή της σχετικά με τη συμβατότητα μιας συγκέντρωσης;

Η Επιτροπή δύναται να ανακαλέσει οποτεδήποτε απόφασή της που λήφθηκε αναφορικά με τη συμβατότητα οποιασδήποτε συγκέντρωσης με τη λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά ή δύναται να τροποποιήσει τους όρους της απόφασης αν διαπιστώσει:

• οτι δόθηκαν ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες ή ότι αναγκαίες πληροφορίες αναφορικά με τη συγκέντρωση αυτή απεκρύφθησαν από τον αποστολέα της κοινοποίησης ή οποιοδήποτε άλλο συμμετέχοντα της συγκέντρωσης ή από οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο πρόσωπο, ή
• ότι οποιοσδήποτε όρος που επιβλήθηκε στους συμμετέχοντες της συγκέντρωσης από την εν λόγω απόφαση της Επιτροπής δεν έχει τηρηθεί ή έπαυσε να τηρείται.

Όταν η Επιτροπή ασκήσει αυτές τις εξουσίες, δύναται έπειτα από διεξαγωγή δέουσας έρευνας και υποβολή σχετικής έκθεσης της Υπηρεσίας, να διατάξει τη διάλυση ή μερική διάλυση συγκέντρωσης, προκειμένου να εξασφαλίσει την αποκατάσταση της λειτουργίας του ανταγωνισμού στην αγορά.

24. Ποιες εξουσίες έχει η Επιτροπή κατά την εξέταση μιας συγκέντρωσης προκειμένου να συγκεντρώσει πληροφορίες;

 Κατά τη διαδικασία της πλήρους διερεύνησης και πριν από την έκδοση οποιασδήποτε απόφασης, τηρουμένων πάντοτε των προθεσμιών που ορίζει ο Νόμος, η Επιτροπή δύναται εάν κρίνει σκόπιμο να προβεί σε διαπραγματεύσεις, ακροάσεις ή συζητήσεις με οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο, κατά την κρίση της Επιτροπής, θα βοηθήσει στην αξιολόγηση της συγκέντρωσης. Πριν την έκδοση οποιασδήποτε απόφασης οι αντιπρόσωποι των συμμετεχουσών επιχειρήσεων ή οποιαδήποτε ενδιαφερόμενα πρόσωπα δύνανται να παραστούν ενώπιον της, κατόπιν γραπτού αιτήματος, για ανάπτυξη των επιχειρημάτων τους στα πλαίσια ακροαματικής διαδικασίας.

Η Επιτροπή δύναται να συλλέγει τις απαραίτητες για την άσκηση των καθηκόντων της πληροφορίες, απευθύνουσα σχετικό γραπτό αίτημα προς επιχειρήσεις, άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Η επιχείρηση ή άλλος υπόχρεος, οφείλει να παρέχει τις αιτούμενες πληροφορίες εντός της ταχθείσας προθεσμίας.

 Η Επιτροπή δύναται να διενεργεί κάθε αναγκαίο έλεγχο σε επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων και μεταξύ άλλων:

• να εισέρχεται σε κάθε γραφείο, χώρο, γήπεδο και μεταφορικό μέσο των επιχειρήσεων καθώς και σε κάθε άλλο επαγγελματικό χώρο με εξαίρεση τις κατοικίες, να ελέγχει κάθε είδους αρχεία, βιβλία, λογαριασμούς, καθώς και λοιπά έγγραφα επαγγελματικής δραστηριότητας, ανεξαρτήτως του είδους αποθήκευσής τους·
• να λαμβάνει ή να αποκτά υπό οποιαδήποτε μορφή αντίγραφο ή απόσπασμα αρχείων, βιβλίων, λογαριασμών και κάθε άλλο έγγραφο επαγγελματικής δραστηριότητας οπουδήποτε και αν αυτά φυλάσσονται·
• να σφραγίζει οποιοδήποτε γραφείο, χώρο, γήπεδο, μεταφορικό μέσο καθώς και κάθε άλλο επαγγελματικό χώρο για το χρονικό διάστημα που διενεργείται ο έλεγχος και στο βαθμό που είναι αναγκαίο·
• να υποβάλλει ερωτήσεις και να ζητά διευκρινίσεις από όλα τα μέλη του διοικητικού ή διαχειριστικού συμβουλίου ή της επιτροπής που διαχειρίζεται τις υποθέσεις του νομικού προσώπου ή τον γενικό διευθυντή ή τον διευθυντή ή τον διευθύνων σύμβουλο καθώς και το προσωπικό των επιχειρήσεων ή των ενώσεων επιχειρήσεων σχετικά με τα γεγονότα ή με άλλα στοιχεία που σχετίζονται με το αντικείμενο και το σκοπό του ελέγχου και να καταγράφει τις απαντήσεις.

25. Αν εντοπιστούν προβλήματα ανταγωνισμού από την Επιτροπή, υπάρχει δυνατότητα διαπραγμάτευσης θεραπειών και σε ποιο στάδιο της διαδικασίας;

Εάν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι η κοινοποιηθείσα πράξη συγκέντρωσης εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Νόμου και προκαλεί αμφιβολίες ως προς τη συμβατότητά της με τη λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά, αποφασίζει να κινήσει διαδικασία πλήρους διερεύνησης. Συνακόλουθα η Υπηρεσία της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού ειδοποιεί τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις ότι δύνανται να προβούν σε τροποποιήσεις στη συγκέντρωση ή να προτείνουν την ανάληψη δεσμεύσεων ώστε να αρθούν οι αμφιβολίες για τη συμβατότητα της κοινοποίησης με τους κανόνες της αγοράς. Υπό το φως των πρόσθετων πληροφοριών που πιθανό να έχει εξασφαλίσει, η Υπηρεσία εξετάζει κατά πόσο οι αμφιβολίες έχουν αρθεί, και εάν οι αμφιβολίες αυτές δεν έχουν αρθεί, έχει τη δυνατότητα εάν και εφόσον διαπιστώσει τυχόν διαφοροποιήσεις ή τροποποιήσεις στις περιστάσεις που δημιουργούν τη συγκέντρωση και οι οποίες δύναται να έχουν ως αποτέλεσμα την άρση των αμφιβολιών αυτών, να αναλαμβάνει τις πρέπουσες διαπραγματεύσεις με τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις. Πριν από την έκδοση οποιασδήποτε απόφασης και τηρουμένων πάντοτε των προθεσμιών που ορίζει ο Νόμος, η Επιτροπή δύναται εάν κρίνει σκόπιμο να προβεί σε διαπραγματεύσεις, ακροάσεις ή συζητήσεις με οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο, κατά την κρίση της Επιτροπής, θα βοηθήσει στην αξιολόγηση της συγκέντρωσης.

26. Μπορεί η Επιτροπή να θεραπεύσει τα προβλήματα ανταγωνισμού που προκύπτουν από μια συγκέντρωση μέσω αποεπένδυσης; Υπάρχουν συγκεκριμένοι όροι για την εφαρμογή της;

H Επιτροπή δύναται, έπειτα από διεξαγωγή δέουσας έρευνας και υποβολή σχετικής έκθεσης της Υπηρεσίας, να διατάξει τη διάλυση ή μερική διάλυση μίας συγκέντρωσης, προκειμένου να εξασφαλίσει την αποκατάσταση της λειτουργίας του ανταγωνισμού στην αγορά. H Επιτροπή ορίζει λογική χρονική περίοδο εντός της οποίας τα μέτρα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή από τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις, λαμβάνοντας υπόψη τη φύση και την έκταση των σχετικών μέτρων. H Υπηρεσία πάραυτα ειδοποιεί γραπτώς τους συμμετέχοντες στη συγκέντρωση και οποιοδήποτε άλλο ενδιαφερόμενο και λαμβάνει όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα για διασφάλιση συμμόρφωσης προς αυτά. Ωστόσο, οποιαδήποτε μέτρα επιβάλλονται από την Επιτροπή δεν πρέπει να είναι πέραν των ευλόγως αναγκαίων για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικής αγοράς. Η διάλυση ή η μερική διάλυση συγκέντρωσης επιτυγχάνεται με την αποστέρηση οποιωνδήποτε συμμετοχών, μετοχών ή στοιχείων του ενεργητικού ή δικαιωμάτων που αποκτήθηκαν ή με την ακύρωση οποιωνδήποτε συμβολαίων, τα οποία δημιούργησαν τις συνθήκες της συγκέντρωσης ή προέκυψαν από αυτή, ή με συνδυασμό των ανωτέρω τρόπων.  

27. Μπορεί να ολοκληρωθεί μία συγκέντρωση πριν την εφαρμογή των θεραπειών;

Εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από την Επιτροπή, δεν επιτρέπεται η ολοκλήρωση της πράξης συγκέντρωσης πριν την εφαρμογή των θεραπειών. Σε περίπτωση παράλειψης συμμόρφωσης, εντός της χρονικής περιόδου που ορίζεται από την Επιτροπή προς το μέτρο που διατάσσεται, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο μέχρι 10% του συνολικού κύκλου εργασιών των συμμετεχουσών επιχειρήσεων κατά το αμέσως προηγούμενο της συγκέντρωσης οικονομικό έτος, και επιπρόσθετα διοικητικό πρόστιμο μέχρι 8.000 ευρώ για κάθε μέρα που συνεχίζεται η παράβαση.

28. Πως προστατεύονται τα επιχειρηματικά μυστικά;

Όταν η Υπηρεσία της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού διαπιστώσει ότι μια κοινοποιηθείσα πράξη συγκέντρωσης εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Νόμου, δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας το γεγονός της κοινοποίησης, μνημονεύοντας τα ονόματα των συμμετεχόντων, τη φύση της πράξης συγκέντρωσης και τους οικονομικούς τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται. Η Υπηρεσία, προβαίνοντας στην πράξη αυτή, λαμβάνει κατά το δυνατόν υπόψη το έννομο συμφέρον των επηρεαζόμενων επιχειρήσεων για προστασία του επιχειρηματικού τους απορρήτου.

Ο Πρόεδρος, και άλλα μέλη της Επιτροπής, καθώς και οι λειτουργοί της Υπηρεσίας και οποιαδήποτε άλλα πρόσωπα που λαμβάνουν γνώση, ένεκα της θέσης τους ή κατά την άσκηση των υπηρεσιακών τους καθηκόντων, επιχειρηματικών απορρήτων και πληροφοριών εμπιστευτικής φύσεως, έχουν υποχρέωση προς εχεμύθεια και οφείλουν να μην κοινοποιούν και/ή δημοσιοποιούν τα όσα γνωρίζουν εκτός όπου αυτό επιβάλλεται προς εφαρμογή του νόμου ή για να αποδειχθεί η παραβίασή του.

Παράβαση της υποχρέωσης προς εχεμύθεια συνιστά αναφορικά με δημόσιους υπαλλήλους, πειθαρχικό αδίκημα τιμωρούμενο κατά τις οικείες πειθαρχικές διατάξεις. Πρόσωπο το οποίο παραβαίνει αυτήν την υποχρέωση εχεμύθειας διαπράττει αδίκημα τιμωρούμενο με φυλάκιση μέχρι 6 μηνών ή με χρηματική ποινή μέχρι 1.500 ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές.

29. Μπορεί μια απόφαση της Επιτροπής να εφεσιβληθεί; Ποια είναι η προθεσμία;

Ναι, σύμφωνα με το άρθρο 146 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, μια απόφαση της Επιτροπής (όπως και κάθε διοικητική απόφαση ανεξάρτητης διοικητικής αρχής) μπορεί να εφεσιβληθεί ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου εντός 75 ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της ειδοποίησης για την τελική απόφαση της Επιτροπής. Δικαίωμα προσφυγής έχουν όλα τα πρόσωπα που αποδείξουν προς τούτο την ύπαρξη έννομου συμφέροντος.

 

Δρ. Παναγιώτης Αγησιλάου

Μαρία Βασιλείου